PIER+HORIZON (2016)

Fietsers in de Noordoostpolder kunnen erover meepraten: in dit vlakke land is altijd wind. Paul de Kort maakt die wind zichtbaar in zijn kunstwerk PIER+HORIZON, gelegen in Kraggenburg. Aan weerszijden van een lange pier liggen kraggen (drijvende rietmatten) op het water, die aan palen zijn bevestigd. Als de wind draait, draaien de kraggen mee.

Toen De Kort historische kaarten van dit gebied bekeek, zag hij dat zich hier een 6 kilometer lange strekdam bevond, voordat de Zuiderzee werd drooggelegd. Die strekdam verbond het vasteland bij Genemuiden met een kunstmatig eilandje met daarop een lichtwachtershuisje. Dit bestaat nog steeds, maar ligt tegenwoordig middenin de akkers van de Noordoostpolder. Bij normaal waterpeil is in het Zwarte Meer nog een deel van die dam te zien. Een ander deel komt terug in het kaarsrechte betonnen fietspad dat als een oprit naar PIER+HORIZON leidt. De Kort heeft die lijn achter de Zuiderzeedijk verlengd - in het oorspronkelijke ontwerp met een echte pier die hier van 2016 tot 2022 meer dan 100 meter het water instak.

Rond de as van PIER HORIZON drijven kraggen (rietmatten), die aan één zijde zijn bevestigd aan een paal. De titel van dit landschapskunstwerk verwijst naar schilderij Pier en Oceaan (1915) van Piet Mondriaan. In de verticale palen, gecombineerd met de horizontale kraggen op de waterspiegel, kun je een soortgelijke compositie herkennen.

De 36 palen die om de dam staan, zijn opgesteld volgens de Centrale-plaatsentheorie uit 1933 van geograaf Walter Christaller; de veelhoek die ook de indeling van de Noordoostpolder beïnvloedde. Maar ondanks die strenge indeling, heeft de wind vrij spel bij de kraggen. De trekkende wind en de kabbelende golven onder de steiger lijken alsmaar te willen benadrukken dat het landschap hier in beweging is, dat het voortdurend verandert.

De kracht van het water bleek veel sterker dan aanvankelijk berekend toen PIER+HORIZON ernstige schade opliep door storm Eunice (begin 2022). Gemeente Noordoostpolder en de kunstenaar hebben in goed overleg besloten dat het kunstwerk niet in de oude staat wordt teruggebracht. Wél blijven de jukken waar het dek voorheen op rustte behouden zodat de contouren van het werk zichtbaar blijven. Bezoekers kunnen nu tot 40 meter op het dek over het water lopen, en op termijn worden de kraggen vervangen door andere drijvers.

PIER+HORIZON (2016) van Paul de Kort (1961-) ligt aan de Zwartemeerdijk in Kraggenburg. Klik hier voor het adres en de coördinaten.

Lees hier meer over PIER+HORIZON van Paul de Kort

Kunstenaar: Paul de Kort (geb. 28 juni 1961)
Titel: PIER+HORIZON
Onthulling: 7 oktober 2016
Locatie: Zwartemeerdijk, Kraggenburg
Opdrachtgever: provincie Flevoland
Beheerder: Gemeente Noordoostpolder
De dijk is in beheer bij Waterschap Zuiderzeeland en het gebied valt onder Natuurmonumenten.
Mede mogelijk gemaakt door Waterschap Zuiderzeeland, Bouwfonds Cultuurfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Provincie Flevoland en Gemeente Noordoostpolder.

Update juni 2022:

Het kunstwerk PIER+HORIZON was ernstig beschadigd door storm Eunice begin 2022. Een deel van de pier van PIER+HORIZON is inmiddels hersteld. Bezoekers kunnen nu weer tot veertig meter op de pier over het Zwarte Meer lopen.

Ook liggen er nu twee proeven met nieuwe drijvers: drijvende stammen van de lariks. Deze stammen zijn door middel van touw aan de palen gekoppeld; en zullen, net als de kraggen, meedraaien met de wind en stroming. Een aantal van de kraggen is namelijk op drift geraakt door storm Eunice; de kraggen die er nu nog liggen worden na het broedseizoen verwijderd en vanaf volgende zomer mogelijk vervangen door boomstammen.

Tijdens het Land Art Weekend (4 en 5 juni 2022) was Paul de Kort op locatie aanwezig om bezoekers te vertellen over “PIER+HORIZON 2.0”.