Provinciale Staten van Flevoland stemden op 13 oktober 2021 in om € 500.000 beschikbaar te stellen voor herstel van Flevolands vier oudste landschapskunstwerken. Het gaat om De Groene Kathedraal, Aardzee, de omgeving van het Observatorium en Sea Level. De restauratiewerkzaamheden zijn daarop gestart.

Gedeputeerde Kunst en Cultuur Michiel Rijsberman: “We hebben besloten om hier een bijdrage aan te leveren zodat deze kunstwerken de uitstraling krijgen die ze verdienen bij aanvang van de Floriade in 2022. Daarnaast waren deze landschapskunstwerken in dermate staat dat restauratie niet langer kon wachten.”

Wat gaat er gebeuren?

De werkzaamheden aan de vier landschapskunstwerken zijn nogal verschillend. Zo zullen de dode en kwetsbare bomen bij De Groene Kathedraal (1996) in Almere vervangen worden voor nieuwe aanplant. Bij Aardzee (1982) in Zeewolde worden de verweerde taluds vervangen en worden de contouren en paden strakgetrokken. De omgeving van het Observatorium (1977) in Lelystad wordt teruggebracht naar de oorspronkelijke staat om de beleving van het kunstwerk te verbeteren. En bij Sea Level (1996) in Zeewolde wordt de grijze deklaag verwijderd omdat deze het kunstwerk aan blijkt te tasten.

Hulp van experts

Bij de restauraties zijn verschillende experts, uitvoerders en restauratoren betrokken. Waar nodig wordt advies ingewonnen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De bijdrage van de provincie worden middels een subsidie beschikbaar gesteld aan de eigenaren van de vier kunstwerken: Het Flevo-landschap, gemeente Zeewolde en gemeente Almere. Deze eigenaren dragen ook de zorg voor het reguliere beheer en onderhoud van de kunstwerken, dat goed op orde is. Provincie grijpt deze herstelwerkzaamheden aan om sluitende afspraken te maken met de eigenaren van de landschapskunstwerken over toekomstig beheer en onderhoud.

Verbeteren beleefbaarheid Collectie landschapskunst in Flevoland

Stichting Land Art Flevoland heeft een Masterplan Land Art Flevoland opgesteld. Dit in vervolg op een bijeenkomst met alle beheerders van de kunstwerken, waarin de benodigde herstelwerkzaamheden gezamenlijk zijn geïnventariseerd. De restauraties zijn in het Masterplan gekoppeld aan een aantal erfgoedtoepassingen en publieksvoorzieningen. Op die manier wordt het beheer en onderhoud in de toekomst verduurzaamd en worden de kunstwerken beter inzichtelijk voor het publiek.
Martine van Kampen, curator van Land Art Flevoland: “De landschapskunstwerken van Flevoland vormen een levende collectie. De kunstwerken zelf zijn ook onderdeel van de levende natuur. Groei, bloei en verval horen daarbij. Het gaat erom een evenwicht te vinden tussen de natuurlijke processen, het beschermen van de kunstwerken als belangrijk erfgoed en het bieden van een optimale ervaring aan het publiek.”

Wat gaat er gebeuren?

> Restauratie Observatorium (1977) van Robert Morris in Lelystad, in eigendom van Het Flevo-landschap. Vroeger lag dit werk tussen de lege akkers; inmiddels is het hier drukker. Om de toegangsweg vanuit het kunstwerk minder zichtbaar te maken en zodoende de kunstervaring te verbeteren, worden de parkeerplekken verplaatst, een extra boompartij tussen parkeerplek en kunstwerk aangelegd en een haag langs de weg geplaatst. Eigenlijk wordt hiermee de omgeving teruggebracht naar de oorspronkelijke staat. Verder zijn de houten bielzen in de vloer van de onderdoorgang aan vervanging toe en wordt er een betere oplossing voor de graffiti gerealiseerd.

> Restauratie Aardzee (1982) van Piet Slegers in Zeewolde, in eigendom van Het Flevo-landschap. De contouren van dit werk zijn vervaagd, de bestrating van de taluds is enorm verweerd, de schelpenpaden en de wakke beschoeiing van de vijver moeten worden hersteld. Deze restauratie volgt op het rooien van de volgroeide bomen en het aanplanten van nieuwe, dat Het Flevo-landschap eerder al heeft gedaan.

> Restauratie De Groene Kathedraal (1996) van Marinus Boezem in Almere, in eigendom van Gemeente Almere. Door recente snoeiwerkzaamheden en grondverbetering zijn de sterkste bomen van de Groene Kathedraal weer enorm opgeknapt. Een nauwkeurig boven- en ondergronds bomenonderzoek heeft uitgewezen dat in elk geval 12 bomen vervangen moeten worden en een aantal kwetsbare exemplaren op termijn ook. In overleg met de kunstenaar wordt er een precies plan voor de nieuwe aanplant gemaakt, voor nu en voor de toekomst.

> Restauratie Sea Level (1996) van Richard Serra in Zeewolde, in eigendom van Gemeente Zeewolde. In 2011 heeft het betonnen kunstwerk een grijze verflaag gekregen om beschadigingen en graffiti te verhelpen. Deze verflaag is nu zelf verweerd, en neemt stukjes beton mee op plekken waar ze loslaat. Restauratoren gaan onderzoeken in welke staat de muur onder de verf verkeert door kleine vlakken schoon te maken. Naar aanleiding daarvan wordt een plan gemaakt voor restauratie van Sea Level.